माघ ४, काठमाडौं। बैंकिङ क्षेत्रमा देखिएको तरलताको समस्याले सबैभन्दा धेरै प्रताडित हुने क्षेत्र मध्ये एक हो घरजग्गा व्यवसाय ।
साना हुन् या ठूला कारोबारी सबैले भरपर्नुपर्ने बैंक तथा वित्तीय संस्थामै हो । तिनै संस्थासँग ऋण दिन पैसा नभएपछि पछिल्लो ३/४ महिना यता यो क्षेत्र अस्तव्यस्त बनेको छ ।
कलंकी स्थित मालपोत कार्यालयमा सोमबार जम्मा १० जना सेवाग्राही मात्रै उपस्थित थिए । ती पनि जग्गा खरीदविक्रीको लागि नभइ कोही हालसाबिक गर्न आएका थिए त कोही नामसारी गर्न आएका थिए ।
मालपोत बाहिर चिया पसलमा भेटिनेहरुको गुनासो भने छुट्टै थियो । कोही बैना गरेर जग्गा पास गर्न नसकेपछि थप समय मागिरहेका थिए । कोही भने निकै समस्यामा परिसकेको भन्दै जसरी पनि पैसा दिएर जग्गा पास गर्न अनुरोध गरिरहेका थिए ।
यो एउटा कार्यलयको मात्रै समस्या होइन । अहिले उपत्यका भित्र वा बाहिरका सबैजसो मालपोत कार्यालयमा यस्तै दृश्य देख्न सकिन्छ ।
कोरोनाको पहिलो र दोस्रो लहरमा लकडाउन हुने हल्लाले मालपोत कार्यालयमा थामी नसक्नु भीड बढेको थियो । तेस्रो लहरमा पनि संक्रमणको ग्राफ उकालो लाग्दै गर्दा भीडभाड
हुनसक्ने मालपोत कार्यालयले अनुमान गरेका थिए । तर यतिबेला सेवाग्राहीको संख्या घटेको देख्दा कार्यालयका कर्मचारीहरु नै अच्चमित छन् ।
एक पटकमा २५ जना भन्दा बढीलाई कार्यालय प्रवेशमा रोक लगाउने योजना सहित सूचना तयार पारेपनि गेटमा टाँस्नुपर्ने गरि सेवाग्राही नै नआएको कलंकी मालपोत कार्यालयका प्रमुख हरिकृष्ण सुवेदीले अभियानलाई बताए ।
प्रीन्ट गरेको सूचना देखाउँदै सुवेदीले भने –‘कार्यालयमा १० जना भन्दा बढी सेवाग्राही छैनन्, अब यो सूचना टाँस्नेकी नटाँस्ने ।’
बैंकिङ क्षेत्रमा तरलता सहज नभएकाले घरजग्गा कारोबार विगत ३/४ महीनादेखि नै सुस्त छ । अन्य आर्थिक गतिविधि पनि सुस्त देखिएको बेला सरकारले फेरी लकडाउन गर्यो भने त नेपालको अर्थतन्त्रले धान्न नसक्ने सुवेदीको बुझाइ छ ।
विभागको तथ्याङ्क भन्दा फरक छ कार्यालयको अवस्था
उपत्यकामा पछिल्लो २ महिनामा घरजग्गाको कारोबार ४० देखि ५० प्रतिशत सम्म घटिसकेको छ । तर भूमि व्यवस्थापन तथा अभिलेख विभागको अनलाइन प्रणालीले भने केही कार्यालयको गलत तथ्याङ्क देखाएको पाइएको छ ।
कलंकी मालपोत कार्यालयले मंसिरमा ५६ र पुसमा ५१ करोड रुपैयाँ भन्दा बढी रजिष्ट्रेशन दस्तुर मात्रै संकलन गरेको विभागको तथ्याङ्क छ । तर मालपोतको तथ्याङ्कमा भने मंसिर र पुस दुवै महिनामा ३०/३५ करोड रुपैयाँ भन्दा बढी रजिष्ट्रेशन दस्तुर संकलन नभएको कार्यालय प्रमुख सुवेदीले बताए ।
भूसेवा केन्द्रले कुनै कारोबार गर्ने भनेर विभागको अनलाइन प्रणालीमा इन्ट्री गरेपछि कारोबार नभएपनि प्रणालीमा कारोबार संख्या र राजस्व देखाउछ । त्यसैले विभागको तथ्याङ्क भन्दा कारोबार संख्या र राजस्व कम संकलन भएको देखिन्छ ।
कहिले हट्ला घरजग्गामा मन्दी ?
नेपाल आवास तथा जग्गा विकास संघका अध्यक्ष इच्छाबहादुर वाग्ले २० वर्षको व्यावसायिक यात्रामा २ पटक मात्रै यस्तो मन्दी देखेको बताउँछन् ।
‘अर्थतन्त्रका सूचकहरु सबै नकारात्मक भएको बेलामा घरजग्गा व्यवसाय पनि सुस्ताएको छ ।’ वाग्लेले भने, ‘अर्थतन्त्रका अरु सूचकहरुमा सुधार नआएसम्म घरजग्गा व्यवसायमा पनि सुधार आउने सम्भावना छैन । बरु यस्तो अवस्था लम्बिदै गएमा धेरै व्यावसायीहरु समस्यामा पर्न सक्छन् ।’
अहिले समस्यामा परेका केही व्यक्तिले सस्तोमा जग्गा बेचेपनि जग्गाको मूल्यनै घटिसकेको अवस्था भने नरहेको उनको दावी छ ।
कसैलाई अतिनै समस्या परेको बेला हिजो पनि सस्तोमा जग्गा बेच्थे, भोलिपनि सस्तोमा जग्गा बेच्छन् । तर २/४ जनाले सस्तोमा जग्गा बेच्यो भन्दैमा समग्र घरजग्गाको मूल्य घट्यो भन्न नमिल्ने उनको भनाई छ ।
यो पनि पढ्नुस-घरजग्गा कारोबारमा मन्दी, कित्ताकाट भने बढेको बढ्यै, ६ महीनामै १० लाख कित्ताकाट
घरजग्गा कारोबारमा मन्दी : ब्याज तिर्न सस्तोमा जग्गा बेच्दै व्यवसायी, पुसमा झन घट्यो कारोबार
प्लटिङले सखाप हुँदै उपत्यकाका डाँडा : डाँडा काटेर खोलानाला पुर्दै, घर नबन्ने ठाउँमा पनि प्लटिङ गर्दै
काठमाडौंबाट १५ किलोमिटर टाढा रहेको गोदावरीमा किन आकासियो जग्गाको भाउ ?
आनाको ५ देखि १० लाखमै जग्गा पाइने उपत्यकाका यी ठाउँ, सबैको रोजाइमा परेपनि किन छन् सुनसान ?
सुक्खा बन्दरगाहले नेपालकै नं १ व्यापारिक हब बन्दै बल्खु-कलंकी क्षेत्र, न्यूरोडका ३५०० होलसेल बल्खु सर्दै
धमाधम टाट पल्टिदै चिनियाँ रियल इस्टेट कम्पनी, १० वर्ष यताकै ठूलो मन्दी, नेपालको अवस्था के छ ?
