'गभर्नरले हुन्छ भन्नुभए जस्तो लाग्यो, प्रधानमन्त्रीले हुन्छ होइन गर्नुपर्ने भयो भन्नुभयो'

चालु आर्थिक वर्षको शुरुवातसँगै ओरोलो लाग्न थागेको नेपाली पूँजीबजार एक हजार बढी अंकले गिरावट आएको छ । शेयर बजार निरन्तर रुपमा ओरालो लाग्दा शेयर लगानीकर्ताहरु आत्तिएका छन् । चालु अािर्थक वर्षको ९ महिनामा शेयर बजार उत्तारचढावका बीच चलिरहेको छ । राष्ट्र बैंकले चालु आर्थिक वर्षको लागि जारी गरेको मौद्रिक नीतिले शेयर धितो कर्जामा ४÷१२ करोडको नीति ल्याएसँगै बजार ओरालो लाग्न शुरु भएको थियो । शेयर बजार लगानी कर्ताहरुले राष्ट्र बैंकको नीति संशोधन गर्न बारम्बार माग गरेपनि अहिलेसम्म सम्बोधन हुन सकेको छैन । सरकारले आगामी आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा शेयर लगानीकर्ताको हीतमा नीति नआउँदा लगानीकर्ताहरु भने सरकारसँग असन्तुष्ट छन् ।अर्थ मन्त्रालय, राष्ट्र बैंक र धितोपत्र बोर्डले शेयर बजार लगानीकर्ताहरुको माग सम्बोधन नगरेको र बजेटमा सरकारले लगानीकर्तालाई सम्बोधन गर्न नसकेको भन्दै लगानीकर्ताहरुले शेयर लगानी कर्ताको माग सम्बोधन गर्न (आईतवार) प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई भेटेर ज्ञापनपत्र बुझाएका थिए । आईतवार नेपाल पूँजीबजार लगानीकर्ता संघकी अध्यक्ष राधा पोखरेलको नेतृत्वमा प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटार पुगेर लगानी कर्ताहरुले पूँजी बजारको विकास र बिस्तार गरी लगानी कर्ताहरुको माग सम्बोधन गर्न दबाव दिएका थिए । न्युज एजेन्सी नेपालसँगको कुराकानीमा सोमवार संघकी अध्यक्ष पोखरेलले शेयर बजारका नियामक निकायहरुले लगानी कर्ताहरुको माग सम्बोधन नगरेकाले बाध्य भएर प्रधानमन्त्रीलाई ज्ञापनपत्र बुझाएको बताईन्  । अध्यक्ष पोखरेलले अर्थ मन्त्रालय, राष्ट्र बैंक, धितोपत्र बोर्ड र नेप्से लगायत सम्बन्धित निकायलाई बारम्बार भेट गर्दा माग सम्बोधन गर्छौं भन्ने प्रतिवद्धता व्यक्त गरेपनि कार्यान्वयन नगरी आश्वासन मात्रै दिने गरेको बताईन् । उनले शेयर लगानी कर्ताको अबको लक्ष्य लगानी कर्ता बचाउनु रहेको बताईन्  ।उनले भनिन् ,‘हामी एकैपटक प्रधानमन्त्रीको ढोका न ढक्ढक्याऔं भन्ने थियो । शेयर बजारमा समस्या बुझ्ने नीति बनाउने अर्थ मन्त्रालय, राष्ट्र बैंक, धितोपत्र बोर्ड र नेप्से लगायत विभिन्न रहेका छन् । उहाँहरुलाई हामीले पटक–पटक भेट्न खोज्यौं तर पहिलो कुरा समय नै दिनुहुन्न । भेट गर्दापनि हुन्छ तपाईहरुका माग सम्बोधन हुन्छ भनिन्छ तर त्यो आश्वासन मात्रै हुन्छ । कार्यान्वयन केही पनि हुँदैन । अन्तिम विकल्प सास छउन्जेल आश भने जस्तै प्रधानमन्त्रीलाई भेट्नुपर्छ भनेर भेट्न गयौं । बजारमा धेरै समस्याहरु छन् । त्यो समस्या बजार चल्दैजाँदा आउने जाने भए तर अहिलको मुख्य समस्या भनेको लगानीकर्तालाई जसरी हुन्छ बचाउनु हो ।’अध्यक्ष पोखरेलले ९ महिना अगाडि ३२ अंकमा शेयर बजार पुग्दा लगानी गरेका लगानीकर्ताको अवस्थालाई राज्यले बुझ्न नसकेको बताईन्  । उनले शेयर लगानी कर्ताहरु डुब्न लाग्दासमेत सरकार मौन बसेकोप्रति आपत्ति बताईन्  उनले प्रधानमन्त्रीसँगको भेटमा प्रधानमन्त्री देउवाले राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीलाई फोन गरेर शेयर बजारमा लगानी कर्ता समस्याको बारेमा बुझ्न र तत्काल समस्या समाधानगर्न निर्देशन दिएको पनि बताईन्।उनले भनिन्,‘ ३२ सय बिन्दुमा लगानी गर्ने लगानीकर्ताका के हालत भएको होला यस्तो ग्राउण्ड स्तरको कुरामा प्रधानमन्त्री किन बोल्नु भएन भन्छौं । यस्तो कुरा उहाँलाई थाहा नै छैन । प्रधानमन्त्रीसँग चार वटा मात्रै माग उठाएका छौं । प्रधानमन्त्रीलाई हामीले लगानीकर्तालाई परेको समस्याको विषयमा कुरा सुनायौं । मैले प्रधानमन्त्री ज्युसँग कुरा राख्दा एकदमै भावुक बनेको थिएँ । तपाईहरु हाम्रो अभिभावक हो । शेयर बजारमा सामान्य माग लिएर प्रधानमन्त्रीसमक्ष हामी आउनुपर्छ । यदि शेयर बजार अहिलेकै अवस्थामा रह्यो भने लगानीकर्ता घरको न घाटको भएको सुन्न सक्नुहुनेछ । यस्तो अवस्थामा हजुरहरु बोल्नेकी नबोल्ने भन्ने कुरा राखौं । प्रधानमन्त्री ज्युले गभर्नर ज्युलाई फोन लगाउन आदेश दिनुभयो र फोन गयो । गभर्नर ज्युले भनेको कुरा सुनिएन । प्रधानमन्त्री ज्युले शेयर बजार लगानीकर्ताहरुको संगठनबाट आउनुभएको छ । उताबाट को आयो भनेर सोध्नु भयो । यताबाट प्रधानमन्त्री ज्युले राधा पोखरेल भन्नुभयो । उहाँहरु आउनुभएको छ । समस्या केके छ सुनुवाई गरिदिनु भन्नुभयो । गभर्नर ज्युले हुन्छ भन्नुभए जस्तो लाग्यो । प्रधानमन्त्री ज्युले हुन्छ होइन गर्नुपर्ने भयो भन्नुभयो । प्रधानमन्त्री ज्युले उहाँहरुलाई तपाईसँग भेट्न पठाइदिन्छु भन्नुभयो ।’अध्यक्ष पोखरेलले लगानीकर्ता संघले उठाएका मागलाई सरकारले तत्काल सम्बोधन गरे मात्रै शेयर बजारले गति लिन सक्ने बताईन् । उनले लगानीकर्ताको माग सम्बोधन नभएसम्म शेयर बजारले गति लिन्छ भन्ने आशा नभएको बताईन्   । अध्यक्ष पोखरेले अब पनि सरकारले शेयर बजारप्रति लाचारिपन देखाएमा लगानीकर्ताले ढुक्क भएर लगानी गर्नसक्ने अवस्था नहुने बताईन् ।उनले भनिन्,‘अहिले हामीले जुनजुन मुद्दाहरु उठाएका छौं त्यो मुद्दाहरु माग सम्बोधन तत्काल भयो भने शेयर बजारले गति लिन्छ । नभए तत्कालै हामीले आश नगर्दा पनि हुन्छ । सरकारको यस्तो लाचारिपन भयो भने कसरी लगानीकर्ताले ढुक्क भएर लगानी गर्न सक्छौं । अहिले भएका लगानीकर्ता पनि बाहिरिने अवस्था सिर्जना भएको छ । सरकारको नेतृत्व तहमा बसेकाहरुले साच्चै शेयर लगानीकर्ता पीडामा रहेछन् । भनेर आफ्नो कुर्सी जोगाउने भन्दा पनि समस्या सम्बोधन हुन्छ भने आशा गरौं । अहिले बजारलाई क्र्यासकै अवस्थामा पु¥याइएको छ । किनकी प्रधानमन्त्री जस्तो मान्छलाई शेयर बजारको यो अवस्था छ भनेर जानकारी हुँदैन भने हामीले कोसँग आश गर्ने ?।’अध्यक्ष पोखरेलले नेपाल धितोपत्र बोर्डले ५१ कम्पनीलाई कारबाही गरेसँगै घट्न शुरु भएको शेयर बजारले अझै निरन्तरता पाएको बताईन् । उनले बजार ओरालो लाग्नुको मुख्य कारण नै राष्ट्र बैंकको शेयर धितो कर्जामा ४÷१२ करोडको सीमा नै पहिलो भएको दाबी गरिन्। उनले भनिन्,‘ पछिल्लो ८ महिनादेखि शेयर बजार निरन्तर रुपमा ओरालो यात्रामै छ । धितोपत्र बोर्डले ५१ कम्पनीलाई कारबाही गरेर शेयर बजार घट्न शुरु भएको हो । तर पछिल्लो अवस्थामा नेपाल राष्ट्र बैंकको शेयर धितोकर्जामा ४÷१२ करोडको सीमा नै पहिलो कारण हो । राष्ट्र बैंकले शेयर बजारप्रति ल्याउने नीति ल्याउने बित्तिकै बजार घटिहाल्छ । राष्ट्र बैंकले के भन्ने गरेको छ भने हामी तपाईहरुको नियामक होइन भन्ने तर नीति भने शेयर बजार घटाउने ल्याउँछ ।’त्यस्तै,अध्यक्ष पोखरेलले शेयर लगानीकर्ता नेप्से सकारात्मक दिशामा नगएसम्म सन्तुष्ट हुने अवस्था नभएको बताईन् । उनले शेयर बजार निरन्तर रुपमा गिरावट आउँदासमेत सरकारले बजेटमा उपेक्षा गरेको बताईन् । बजार बढाएर शेयर बजारलाई चलायमान बनाउने बजेट आउने आशा लगानीकर्ताहरुको भए पनि बजेट विगतको कपि मात्रै भएको अध्यक्ष पोखरेलले बताईन्  । सरकारको आगामी आर्थिक वर्षको बजेटमा लगानीकर्ताको मागलाई सम्बोधन गर्न नसकेको बताईन्  । उनले भनिन्,‘लगानीकर्ता कतिबेला सन्तुष्ट भएको देखिन्छ भने शेयर बजार सकारात्मक बाटोमा जान्छ । तर, सरकारले ल्याएको बजेट आएको भोलीपल्ट नै बजार भारी अंकले घट्यो । अहिले बजार निरन्तर रुपमा घटिरहेको छ । सरकारले ल्याएको आगामी आर्थिक वर्षको बजेट कपि पेष्ट मात्रै हो । यो वर्षको बजेटमा कुनै शेयर लगानीकर्ता लक्षित गरेर ल्याइएन । जहिले पनि अघिल्लो सरकारले ल्याएको बजेट कपि भएर मात्रै आउँछ । बजेटले लगानी कर्ताहरुको मागहरुलाई सम्बोधन गर्न सकेको छैन ।’अध्यक्ष पोखरेलले विगतमा लामो समयदेखि माथिल्लो नेतृत्व वा नीति बनाउनेहरुले शेयर बजार नबुझ्दा बारम्बार समस्या आउने गरेको बताईन्  । उनले शेयर बजारको विषयमा जानकारी नभइ बिना आधारमा टिकाटिप्पणी गर्नाले समेत बजार प्रभावित हुने गरेको बताईन् । अध्यक्ष पोखरेलले अब शेयर बजारको विषयमा लगानी कर्ताहरुले सडकमा नभई आगामी संघीय निर्वाचनपछि संसदमा नै कुरा उठाउने तयारीमा रहेको दाबी गरिन् । शेयर बजार र अर्थतन्त्र बुझेको मान्छे सांसद हुनु आवश्यक रहेको उनको भनाई छ । अहिलेको सरकार र राजनीतिक दलहरुबाट आशा गर्न सकिने अवस्था आएको दाबी अध्यक्ष पोखरेलको छ ।उनले भनिन् ,‘ हामीले विगत देखि नै भोग्दै आएको हो । नीति बनाउने नेतृत्वमा बस्नेहरुले हो । उहाँहरुले शेयर बजार र लगानीकर्ताको भावना नबुझ्दा नीतिहरु त्यस्तै बन्ने गरेका छन् । पछिल्लो समय राजनीतिक दलका ठूला नेताहरु तथा पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले शेयर बजारप्रति नकारात्मक बोल्दा २ सय अंकले बजार घटेको थियो । हामीले अब के बुझेका छौं भने अर्थतन्त्र,शेयर बजार बुझेको व्यक्ति सडकबाट नभएर सदनमा गएर कुरा उठाउने थियो भने बजारको यो अवस्था हुने थिएन । सबै बुझको व्यक्ति सांसद हुनुप¥यो । हामीहरु सांसदमा गएर कुरा उठाउने ठाउँमा गएर बोल्यो भने बजारको अहिलेको जस्तो हालत हुँदैन । अब आउने संघीय सांसदको निर्वाचनमा हामी त्यहाँ पुग्ने हैसियतमा जान्छौं । अहिलेको राजनीतिक नेतृत्वबाट केही आशा छैन । अब सडकमा बसेर दुःख गरेर केही हुन्छ भने लगानी गर्छौं त्यो व्यक्ति सांसदमा पुग्नुपर्छ । नीति बनाउने बन्नुपर्छ ।’अध्यक्ष पोखरेलले शेयरमा गरेको लगानी अहिले नै ५० प्रतिशतसम्म गुमिसकेको बताईन्  । सरकारले शेयर लगानी कर्ताप्रति कठिन नीति लिँदा शेयर लगानीकर्ता मारमा परेको अध्यक्ष पोखरेले बताईन्  । उनले भनिन्,‘ शेयर बजार यस्तै हुने हो भने दुई चारदिन भित्रमा कहीँ कतैबाट सम्बोधन हुँदैन भने लगानीकर्ताहरु घरको न घाटको हुने अवस्था छ । आफूले खाइनखाइ गरेर शेयर बजारमा लगानी गरेका छन् । अहिले त्यसको ५० प्रतिशत पनि बजारमा छैन । नीति बनाउँदा बजार बढ्नेसँगै बनाउने हो । बजार उच्च अंकमा पुगेपछि शेयर बजारप्रति कठोर नीति लिँदा लगानीकर्ता फसेका छन् । त्यसले कसैलाई फाइदा पुगेको छ तर साना लगानीकर्ताको हीतमा हुँदैन । अहिले आफ्नो सम्पत्ति सकिने नदिनको लागि लगानीकर्ताहरु अनसन बस्न थाल्नुभएको छ । शेयर बजारका लगानीकर्ताको लागि कुनै नियमाक निकायहरु रहेनछन् । प्रधानमन्त्री भेट्न २० दिन लाग्छ । अन्य अर्थमन्त्री,गभर्नर भेट्न त्यस्तै छ । शेयर लगानीकर्ताको सम्पत्ति कसरी सुरक्षित हुन्छ भन्ने प्रश्न पहिले हो । अहिले हामीले शेयर धितोमा ४÷१२ करोडको नीति संशोधनको माग राखेका छौं । त्यो संशोधन गर्न बजेट वा मौद्रिक नीति पर्खनुपर्ने हो । बजेट ल्याउन खोजेको छैन जेठ १५ मा नै ल्याउनुपर्छ भन्ने होइन । सरकारले यो नीतिलाई तत्काल खारेज गर्नुप¥यो । बजारलाई लगाम लगाउने कुरा फरक होला तर बजार नै क्र्यास हुने बेलासम्म राज्य मौन बस्छ भने हाम्रो लागि किन चाहियो राज्य ? हाम्रो अभिभावक भनेको सरकार हो । राज्यले हाम्रो कुरा सुन्दैन भने हामी राज्य भनेर किन बस्ने ?'अध्यक्ष पोखरेलले  अहिले आफ्नो सम्पति सकिन नदिनको लागि केही लगानी कर्ताहरु अनसन बस्न थालेकोसमेत बताईन् । उनले शेयर बजार लगानीकर्ताको लागि कुनै नियामक निकायहरु नभएको जस्तो अवस्था देखिएको बताईन्  । सरकारले शेयर धितो कर्जाको ४÷१२ करोडको नीति संशोधन तत्काल खारेज गर्नुपर्ने उनको भनाई छ । सरकारले बजारलाई लगाम लगाउने कुरा फरक भए पनि  बजार नै क्र्यास हुने बेलासम्म मौन बस्नु राम्रो नभएको उनले बताएकी छिन् ।